Πλαναριστη ποτζα

Είναι ίσως ο πρώτος σοβαρός και δύσκολος στόχος κάθε σερφίστα. Σηματοδοτεί το τέλος των πτώσεων στις στροφές. Η πλαναριστή πότζα είναι το απόλυτο σημείο αναφοράς που διαχωρίζει τον "αρχάριο¨από τον ¨προχωρημένο¨. Θέλει και κόπο και τρόπο και χρόνο για να την κατακτήσεις, αλλά όταν γίνει αυτό, είναι πλέον η υπογραφή σου, το διαπιστευτήριο που κρέμεται στο στήθος σου και το βλέπουν όλοι!
Γιατί όμως είναι τόσο χρονοβόρο να μάθει κάποιος να βγάζει πλαναριστή πότζα;

Η απάντηση βρίσκεται στη λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου που (εκτός από άλλες ατέλειες) δεν μπορεί να επεξεργαστεί πολλά στοιχεία ταυτόχρονα. Η διάρκεια μιας πότζας είναι 4 έως 5 δευτερόλεπτα και οι διαφορετικές ενέργειες που πρέπει να σκεφτούμε και να κάνουμε είναι καμμιά εικοσαριά! Έτσι, ο μόνος τρόπος να οργανώσουμε τα πράγματα και να φτάσουμε σιγά σιγά σε θετικό αποτέλεσμα, είναι να σπάσουμε τη διαδικασία της πότζας σε τρία μέρη. Ας τα ονομάσουμε αρχή, μέση, τέλος και ας τα εξετάσουμε ένα ένα. Επειδή θα προσπαθήσουμε να απλοποιήσουμε την διαδικασία της πότζας όσο γίνεται, δεν θα μπούμε σε λεπτομέρειες που μπορεί να εξαρτώνται από το στυλ και τις προτιμήσεις του κάθε αναβάτη, ούτε θα αναλύσουμε τα διάφορα είδη πλαναριστής πότζας. Επίσης πριν ξεκινήσουμε, τονίζουμε ότι υπάρχει πολύ μεγάλη σχέση ανάμεσα στην απλανάριστη και πλαναριστή πότζα, με μόνη σημαντική διαφορά ότι στην πρώτη στρίβουμε με τη βοήθεια του πανιού και των ποδιών μας, ενώ στη δεύτερη με το κουπαστάρισμα της σανίδας (εξ ου και carve jibe).

Η αρχή:

Εδώ ισχύουν όλες οι γνωστές παροιμίες που αναφέρονται στην "αρχή". Στην περίπτωσή μας, το κλειδί είναι η ταχύτητα. Πρέπει να ποδίσουμε και να αναπτύξουμε την μέγιστη δυνατή ταχύτητα. Ο λόγος είναι απλός: ποδίζοντας, ο φαινόμενος άνεμος, δηλαδή ο άνεμος που καταλαβαίνει το πανί μας, μειώνεται. Αυτό κάνει το πανί μας να φαίνεται πιο ελαφρύ. Όσο μεγαλύτερη ταχύτητα αναπτύξουμε ταξιδεύοντας δευτερόπρυμα, τόσο περισσότερο θα μειωθεί ο φαινόμενος άνεμος και τόσο πιο εύκολα θα μπορούμε να χειριστούμε το πανί μας στην πότζα. Επομένως ο αναβάτης που μαθαίνει αυτό το στάδιο, θα πρέπει να νοιώθει εξοικειωμένος με την ταχύτητα και να έχει σωστά τριμαρισμένο το πανί του για να την πετύχει. Επίσης θα πρέπει να έχει μια καλή αίσθηση του πόσο πρέπει να ποδίσει για να αποκτήσει αυτή την ταχύτητα. Στη φωτογραφία ένας εξαιρετικά έμπειρος αναβάτης, ο Jesper Orth είναι ποδισμένος και έτοιμος να ξεκινήσει την διαδικασία.
Ποιές είναι άραγε οι ιδανικές καιρικές συνθήκες για τις πρώτες μας απόπειρες; είναι εκείνες όπου ο φαινόμενος άνεμος πλησιάζει το μηδέν όταν ποδίζουμε και επιταχύνουμε. Αυτό μπορεί να γίνει σε ένταση πραγματικού ανέμου περίπου 18-20 κόμβων, αφού αυτή είναι μια ταχύτητα που μπορούμε να αναπτύξουμε εύκολα ποδίζοντας.
Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η όραση. Θα πρέπει να κοιτάμε στο εσωτερικό της στροφής μας, δηλαδή πιο υπήνεμα από εκεί που πηγαίνουμε και μακριά. Με μια γρήγορη ματιά ελέγχουμε το πεδίο διαμέσου του πανιού και προς την πρύμη μας, για να βεβαιωθούμε ότι δεν υπάρχουν κοντά άλλοι σερφίστες ή άλλα πλεούμενα. Εάν το νερό είναι flat, μπορούμε να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο μόλις αναπτύξουμε την επιθυμητή ταχύτητα. Εάν έχουμε πελαγίσιο κύμα, προτιμούμε προφανώς το κατέβασμά του. Εάν έχουμε chop τα πράγματα είναι πιο δύσκολα.

Η μέση:

Το κλειδί σε αυτό το στάδιο θα λέγαμε ότι είναι η διατήρηση του mast foot pressure (MFP), δηλαδή της δύναμης που εφαρμόζεται στον σύνδεσμο με κατεύθυνση προς τα κάτω, η οποία είναι αυτή που διατηρεί το πλανάρισμα και τον έλεγχο της σανίδας. Έχοντας αναπτύξει λοιπόν μεγάλη ταχύτητα, μεταφέρουμε το πίσω χέρι πιο πίσω. Αυτό θα βοηθήσει στο παραπάνω κλείσιμο του πανιού και θα δώσει παραπάνω MFP. Το μπροστά χέρι πρέπει να τεντωθεί αρκετά. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό που πετυχαίνουμε κλείνοντας το πανί με το πίσω χέρι, το πετυχαίνουμε απομακρύνοντας το μπροστά μέρος του πανιού με το μπροστά χέρι. Το πιο συνηθισμένο λάθος στο σημείο αυτό, είναι το τράβηγμα του μπροστά χεριού που έχει σαν αποτέλεσμα το χάσιμο του MFP. Ακολούθως βγαίνουμε από τον γάντζο και βγάζουμε το πίσω πόδι από τη δέστρα. Εδώ είναι και πάλι σημαντικό να μην χάσουμε το MFP. Θα βοηθήσει εάν χαμηλώσουμε το κέντρο βάρους μας μόλις ξεγαντζωθούμε. Μπορούμε επίσης να πειραματιστούμε να βγάλουμε πρώτα το πόδι από τη δέστρα και μετά να βγούμε από τον γάντζο. Το πίσω πόδι πρέπει να πατήσει δυνατά στην υπήνεμη κόγχη πίσω από την μπροστά δέστρα. Το μπροστά πόδι βρίσκεται ακόμα στη δέστρα και στις πολύ φαρδιές σανίδες σηκώνει με δύναμη την προσήνεμη κόγχη μέσω της δέστρας. Τα γόνατα λυγίζουν και κρατώντας το πανί μακριά από το σώμα μας και κλειστό περνάμε τις 180 μοίρες με την διεύθυνση του ανέμου. Επειδή το ζητούμενο είναι η διατήρηση του MFP, καλό είναι να βάλουμε δύναμη με το μπροστά μας χέρι προς τα κάτω, ειδικά σε συνθήκες με chop. Στη φωτογραφία ένα υποδειγματικό μεσαίο στάδιο από τον Kevin Pritchard.

Η όραση είναι και εδώ σημαντική. Κοιτάμε μακριά και στο εσωτερικό της στροφής.

Το τέλος:

Ήρθε επιτέλους η ώρα να κάνουμε κάτι!!! Μετά από 2,5-3 δευτερόλεπτα σχετικής ακινησίας, πρέπει να γυρίσουμε το πανί (flip) και να αλλάξουμε την διάταξη των ποδιών μας. Αυτές οι ενέργειες γίνονται σχεδόν ταυτόχρονα, αλλά εναλλακτικά μπορούμε να αλλάξουμε πρώτα τα πόδια και να ταξιδέψουμε clew first, ή να κάνουμε πρώτα flip και να αλλάξουμε τα πόδια μετά. Εδώ θα ασχοληθούμε μόνο με την περίπτωση της σχεδόν ταυτόχρονης αλλαγής. Το παλιό μπροστά πόδι βγαίνει από την δέστρα και πατάει ακριβώς μπροστά από το άλλο κοιτώντας αντίθετα, δηλαδή τα δάκτυλα του ενός ποδιού βρίσκονται κοντά στην φτέρνα του άλλου. Αμέσως μετά, το καινούριο μπροστά πόδι πατάει μπροστά, ανάμεσα στην μπροστά δέστρα και τον σύνδεσμο και είναι γυρισμένο προς τα μπρος. Σε όλη αυτή τη διαδικασία εξακολουθούμε να γέρνουμε τη σανίδα προς την παλιά υπήνεμη (και τώρα προσήνεμη) κόγχη. Για να γυρίσουμε το πανί πρέπει να μεταφέρουμε το παλιό μπροστά χέρι τελείως μπροστά όπως φαίνεται στη φωτογραφία, για να περιστραφεί εύκολα το πανί γύρω από το χέρι μας. Εάν δεν το κάνουμε αυτό, το πανί θα μας τραβήξει δυνατά υπήνεμα και θα μας πάρει μαζί του. Το παλιό πίσω χέρι αφήνει την μάτσα και στην περίπτωση μεγάλου πανιού την σπρώχνει κιόλας για να βοηθήσει να γίνει γρήγορο flip. Κατά τη διάρκεια του flip το παλιό πίσω περνάει κάτω από το παλιό μπροστά χέρι, πράγμα που βοηθάει ολόκληρο το σώμα μας να κατέβει πιο χαμηλά, έτσι ώστε να ξαναπιάσουμε δυνατά το πανί και να έχουμε πάλι MFP. Δεν αναφέραμε τίποτα μέχρι τώρα για το κλειδί αυτού του στάδιου. Θα λέγαμε ότι είναι οι γρήγορες κινήσεις. Το flip πρέπει να γίνει πολύ γρήγορα και το σώμα μας πρέπει να είναι έτοιμο να ξαναπάρει δύναμη από το πανί για να μην χάσουμε το πλανάρισμα. Είναι πολύ σημαντικό να μην κοιτάμε το πανί, αλλά να είμαστε συγκεντρωμένοι κάθε στιγμή στην επόμενη κίνηση. Την στιγμή που γίνεται το flip, πρέπει ήδη να έχουμε πάρει θέση για pumping και να φανταζόμαστε τη σανίδα μας να επιταχύνει εκρηκτικά! Οι επόμενες κινήσεις μας είναι οι ίδιες με το ξεκίνημα του πλαναρίσματος: βάζουμε μπροστά δέστρα και γάντζο (ή αντιστρόφως), τέλος πίσω δέστρα, κλείνουμε το πανί και... αυτό ήτανε! Καταφέραμε να κάνουμε όλες αυτές τις -χειρουργικής ακρίβειας- κινήσεις σε 4-5 δευτερόλεπτα! Κόντρα στις ατέλειες του ανθρώπινου εγκεφάλου...
Κάτι που θα βοηθούσε πολύ παράλληλα με την εξάσκηση της πλαναριστής πότζας στη θάλασσα, είναι η επανάληψη όλων των κινήσεων στη στεριά, στήνοντας τον εξοπλισμό μας στην άμμο αφού αφαιρέσουμε το φινάκι, καθώς και η εντατική εξάσκηση στην απλανάριστη πότζα με διάφορες παραλλαγές (clew first, switch stance κλπ).

Αντώνης Νικολόπουλος

http://www.windtherapy.gr